Raport: Gdzie uciekają marże? Analiza budżetów w branży Budowlanej i IT.
Przebadaliśmy 245,000 postępowań. Wnioski są szokujące: podczas gdy branża IT zostawia na stole tylko 3% budżetu, średnia rynkowa to aż 15% oszczędności dla urzędu. Sprawdź, dlaczego budowlanka balansuje na krawędzi opłacalności.
Odwieczne pytanie wykonawcy: "Ile zejść z ceny, żeby wygrać, ale nie stracić?". Do tej pory odpowiedź opierała się na intuicji ("Zdzisiek mówił, że w sąsiedniej gminie dają 10% taniej"). My sprawdziliśmy twarde dane z lat 2024-2025. Przeanalizowaliśmy 245,671 ofert. Okazuje się, że "przestrzelenie" budżetu zależy ściśle od modelu biznesowego branży.
Index Oszczędności Atlasu: Definicja
Co tak naprawdę mierzymy? Index Oszczędności to różnica procentowa między Szacunkową Wartością Zamówienia (którą zamawiający ustala na podstawie kosztorysów inwestorskich) a Ceną Oferty Najkorzystniejszej (za którą faktycznie realizowane jest zadanie). Ujemny wynik oznacza oszczędność dla Skarbu Państwa (i często stratę marży dla wykonawcy).
Dane są bezlitosne. Globalnie, polski rynek zamówień publicznych jest rynkiem "nienasyconym", gdzie silna konkurencja i lęk przed odrzuceniem oferty wymuszają zaniżanie cen.
Dlaczego Budownictwo (CPV 45) nie daje rabatów?
Różnica między średnią rynkową (-15%) a budowlanką (-1.26%) jest kolosalna i statystycznie istotna (p < 0.01). Z czego wynika ta anomalia? Przecież to w budownictwie startuje najwięcej firm (średnio 4.5 na przetarg).
1. Precyzja Kosztorysowania (KNR)
W budownictwie bazujemy na Katalogach Nakładów Rzeczowych (KNR) i cennikach (Sekocenbud). Zamawiający i Wykonawca korzystają z tych samych, standaryzowanych baz danych. Jeśli urzędnik wyliczył koszt wylania 1m3 betonu na 400 zł, a Ty wycenisz na 300 zł - musisz mieć bardzo dobry powód (własna betoniarnia?). Pole do "kreatywnej księgowości" jest minimalne.
2. Traumy z lat 2021-2022 (Inflacja)
Fala bankructw z lat 2012 (autostrady) i 2022 (wojna) nauczyła polskie firmy budowlane ostrożności. Nikt już nie chce zakontraktować się na 2-letnią inwestycję "na styk", licząc, że "jakoś to będzie". Firmy wliczają w ofertę wysoki bufor ryzyka (risk premium), często rzędu 5-10%, co automatycznie niweluje potencjalny "rabat" dla zamawiającego.
3. Brak "Efektu Skali"
W przeciwieństwie do dostaw papieru czy licencji software, wylanie asfaltu w 10 miejscach kosztuje 10 razy tyle samo (materiał + robocizna). Nie ma tu prostego rabatu ilościowego, który pozwoliłby drastycznie obniżyć cenę jednostkową.
Pułapka "Średniej Rynkowej" w Usługach
Zupełnie inaczej wygląda rynek usług prostych (sprzątanie, ochrona) oraz dostaw commodities. Tutaj odchylenia rzędu -30% czy -40% nie są rzadkością.
Dlaczego? Ponieważ kosztorysy inwestorskie są często oparte na stawkach "katalogowych" lub historycznych, a rynek usług pracowniczych operuje na "optymalizacji" kosztów pracy (minimalna krajowa, umowy zlecenia, zatrudnianie osób niepełnosprawnych z dofinansowaniem PFRON). To brutalna rzeczywistość, którą widać w danych.
Case Study: Przetarg na laptopy vs Budowa Szkoły
Przypadek A: Dostawa laptopów
Budżet: 500,000 PLN. Najniższa oferta: 380,000 PLN (-24%).
Dystrybutor dostał rabat wolumenowy od producenta, niedostępny dla detalisty (na którym bazował zamawiający przy szacowaniu).
Przypadek B: Budowa hali sportowej
Budżet: 5,000,000 PLN. Najniższa oferta: 4,950,000 PLN (-1%).
Stal i beton kosztują tyle samo dla każdego. Oszczędność wynikała jedynie z niższej marży wykonawcy.
Rekomendacja Ekspercka:
Zanim złożysz ofertę, zadaj sobie pytanie:
- Czy moja branża to commodity (wysokie rabaty) czy specjalizacja (niskie rabaty)?
- Jeśli w budowlance Twoja oferta jest 15% poniżej budżetu - prawdopodobnie popełniłeś błąd w przedmiarze. Sprawdź go 3 razy zanim wyślesz ofertę. Ryzykujesz rażąco niską cenę lub bankructwo.
- Jeśli w IT oferujesz cenę równą budżetowi - przegrasz. Konkurencja ma już zautomatyzowane procesy, które tną koszty o te kluczowe 4-5%.
Metodologia Badania
Przeanalizowaliśmy dane z 245,671 postępowań zakończonych wyborem wykonawcy (status: 'ResultNotice') w okresie 01.01.2024 - 05.12.2025. Dane pochodzą z oficjalnych publikacji BZP i TED. Wyeliminowaliśmy wartości skrajne (błędy ewidentne, np. cena 1 PLN) oraz postępowania unieważnione. Analiza statystyczna została przeprowadzona przy użyciu algorytmów Python Pandas, z wykluczeniem odchyleń standardowych > 3 sigma.